وزارت تجارت پشتیبان ما نیست

رئیس هیات مدیره انجمن صنایع نساجی در گفت و گو با «شهروند»:

وزارت تجارت پشتیبان ما نیست

حمید رضا عظیمی/گروه اقتصادی/ اگرچه صنعت نساجی مطابق تصوری که وجود دارد، دارای مشکلات زیادی است، اما رئیس هیات مدیره انجمن صنایع نساجی ایران عتقد است صنایع نساجی در بحرانی ترین شرایط ارزی توانسته است مطابق نیازهای خود، ارزآوری داشته باشد، به طوری که هزینه اضافی برای دولت ایجاد نمی کند.با توجه به اهمیت موضوع و برای بررسی وضعیت صنعت نساجی با محمد مروج، رئیس هیات مدیره انجمن صنایع نساجیب ه گفت و گو نشسته ایم که در ادامه مشروح آن را می خوانید:

تولیدات و صنعت نساجی این روزها چه وضعیتی دارد؟

در حال حاضر دو نوع واحد تولیدی در صنعت نساجی فعالیت می کنند.حدود 70 واحد صنعتی بزرگ که زیر نظر بنیاد مستضعفان  و سازمان بازنشستگی اداره می شوند که به دلیل بزرگی این واحدها، اقتصادی نیستند. بخش خصوصی صنعت نساجی هم که دارای بیش از 9000 واحد است، فعالانه به کار خود ادامه می دهد.به طور کلی سالانه حدود 800 میلیون مترمربع تولیدات داریم، اما نیازمان به دو برابر این میزان است  که از طریق واردات، قاچاق، بازارچه های مرزی و مسافرانی که به خارج سفر می کنند، وارد می شود. سالی  دومیلیون مسافر خارجی داریم که هر کدام از آنها یک چمدان لباس با خود به همراه می آورند.  چادر مشکی، روسری، پتو و حتی پتوهایی که درون آنها قطعات الکترونیکی،  موبایل و از این قبیل کالا ها وارد می شود، اما خود پتو  به چرخه مصرف می رود.

چرا واحدهای بزرگ اقتصادی نیست؟

صنعت نساجی امروزه به سمت روش ها و مشاغلی گرایش پیدا کرده که در آن نیاز به کارگر کمتر باشد. به عنوان نمونه رنگرزی و چاپ، کارگربر است و هزینه زیادی بر واحدهای تولیدی تحمیل می کند، لباس که آخرین مرحله از کار صنعت نساجی است، کارگر زیادی نیاز دارد. به همین دلیل سرمایه گذاران به سراغ این رشته ها نرفته اند و در زمینه کارهایی مانند فرش ماشینی، موکت و ... سرمایه گذاری کرده اند که نیروی کارکمتری نیاز دارد. درزمینه  تولید الیاف بسیار فعال هستیم و به واسطه آن چیزی حدود 80 ملیون متر مربع فرش ماشینی تولید می کنیم. بالاترین صادرات صنعت نساجی متعلق به فرش ماشینی است.

یکی از پرسش هایی که مطرح می شود این است که صنعت نساجی خیلی موفق نبوده و تولید کنندگان بخش خصوصی نتوانسته اند، آن طور که مدعی اند این صنعت را رونق بدهند؟

بخش خصوصی تا آن حد که امکان داشته، فعالیت کرده است. البته اینکه بخش خصوصی نساجی، ضعف اساسی دارد، قابل کتمان نیست که مشکل اساسی آن، ضعف مدیریت صنعت کشور است. یکی از نمونه ها در صنعت نساجی، ازبکستان است که پنبه را با تخفیف 10 درصد برای صنعت نساجی خود تهیه می کند.این موضوع کار ما نیست و باید مسوولان صنعتی اقدامی انجام بدهند.

اما مدیران وزارت صنعت می گویند تسهیلات زیادی برای توسعه این صنعت پرداخت شده است؟

این درست نیست. بارها به وزیر صنعت معدن و تجارت گفته ایم اگر 10 درصد از حمایت بی قید و شرطی که از صنعت خودرو کرده اید، از صنعت نساجی حمایت می شد، سه برابر میزان فعلی اشتغالزایی می کردیم. متاسفانه این حمایت ها از صنعت ضعیفی مانند خودرو انجام می شود که تا خرخره به بانک ها و تامین اجتماعی بدهکار است.نمی خواهیم وزارت صنعت به ما کمک کند، فقط کافی است جلو پای ما سنگ اندازی و مانع تراشی نکند. نیاز نساجی و منسوجات کشور سالانه  5/1 میلیون متر مربع است که تولیدات ما 800 هزار متر مربع بالغ می شود، یعنی حداقل به اندازه تولید 700 هزار متر مربع دیگر قابلیت توسعه دارد.

آیا به زبان مشترکی با مسوولان صنعتی رسیده اید؟

ارتباطات خوبی داریم و مشورت هایی به مسوولان می دهیم. به وزارت صنعت،معدن و تجارت به طور دائم اطلاعات می دهیم. فقط دو نمونه از آن، بررسی وضعیت تولید فرش ماشینی در ایران و مقایسه تطبیقی سیر تحول صنایع نساجی و پوشاک در ایران و ترکیه  بوده که کار تحقیقاتی هر کدام دوسال طول کشیده است.

سرمایه گذاری  هایی که در 10 سال گذشته انجام شده  عملا در بخش خصوصی بوده  است.اگرچه  بزرگترین مجتمع گونی بافی خاورمیانه را داریم، اما همین که مردم از آن خبر ندارید یعنی اینکه نگاه وزارت صنعت به ما نگاه پشتیبانی کننده نیست. در بخش تولید پنبه هم مشکلات زیادی داریم.در مناطق کشت پنبه تولید کاهش یافته و طی سال ها که کشاورز پنبه کارمان فوت کرده ، زمینش به ورثه رسیده و چند تکه شده است. یکی گندم کاشته؛ یکی جو و ... و این حوزه خوب مدیریت نشده است. باید وزارت جهاد کشاورزی که کارشناس دارد، اهتمام لازم را داشته باشد.

آیا می توان صنعت نساجی را جایگزین صنایع ارزآور کرد ؟

امکان آن وجود دارد؛ منتها مساله اساسی این است که باید زیرساخت های این سیستم مانند پتروشیمی ساماندهی شود. ما پارسال بیشترین ضربه را از ناحیه صنعت پتروشیمی خوردیم، چون می خواستند قیمت ها را بالا ببرند.شما به کشورهایی مانند هند، چین، کره جنوبی و ترکیه نگاه کنید. همه اینها رشد اولیه اقتصاد شان از صنعت نساجی بود، چون نساجی نیاز اولیه جامعه است. البته قبول داریم که باید محصولات با دیگر نقاط دنیا قابل رقابت باشد و هر چند هنوز وارد سازمان تجارت جهانی نشده ایم، اما قاچاقچیان ما را وارد این سازمان کرده اند و ما مجبوریم با محصولات قاچاق ، رقابت کنیم. به همین دلیل تعهد مکتوب می دهیم که نیازی به ارز نفت نداریم و خودمان می توانیم ارز خودمان را تامین کنیم به شرطی که مشکلات رفع شود.

چه مشکلاتی؟

پیش نیاز ما مدیریتی است ، در عرض یک ماه 37 بخشنامه ضد و نقیض را رصد کرده ایم؛ اگر بخواهید همه آنها موجود است می توانیم آنها را ارائه کنیم. اینها مسائل مدیریتی است.ما در سخت ترین شرایط، در 11 ماه پارسال 660 میلیون دلار صادرات داشته ایم.

ما در این صنعت با 30 میلیون تومان شغل ایجاد می کنیم .در صنعت خودرو این عدد 240 میلیون تومان است بنابراین حتی مساله اشتغال کشور را هم می توان با سرمایه گذاری در صنعت نساجی، حل کرد. شما تصورتان تا این بوده صنعت نساجی ورشکسته است. این درباره واحدهای دولتی بزرگ، درست است اما دلیل دیگرش این است که شما به عنوان یک شهروند  در صدا وسیما یا سایر رسانه ها درباره این صنعت چیز زیادی نمی بینید و نمی شنوید و هر چه مطلب نوشته می شود، درباره صنعت خودرو است.

به نظر می رسد در صادرات مشکلات زیادی داریم. با این وجود،آیا اولویت صادراتی در صنایع نساجی  وجود دارد؟

اولویت ما برای صادرات همسایه ها هستند که فرهنگ مشترک داریم، اما باید خیلی بیشتر کارکنیم. صادرات ما به عراق 30 درصد ترکیه است. ترکیه 70 درصد بیشتر از ما به عراق صادر می کند. اعتقاد داریم قدم های اول صادرات، قدم های سیاسی است . پول نفت بلای جای صنعت است. من نمی گویم پول نفت چیز بدی است.. موقعی که یک دولت مطمئن است از محل فروش این کالا 60، 70 یا 100 میلیارد دلار درآمد دارد، دیگر به فکر صنعت نیست. من اشاره به این یا آن دولت ندارم و کلی می گویم. دولت ترکیه در سال 2012 یک میلیون خودرو تولید کرد و 800 هزار دستگاه آن را صادر کرد، اما خیابان های ما تبدیل به پارکینگ خودرو شده است.

دورنمای صنعت نساجی را چطور می بینید؟

با تمام این مشکلات که گفته شد ما معتقدیم صنعت نساجی صنعتی زنده؛ پویا و فعال است و آینده روشنی دارد.