تنوع خدمات، ضعف صنعت بیمه در ایران

5 خرداد 92

«شهروند» گزارش می دهد:

تنوع خدمات، ضعف صنعت بیمه در ایران

حمیدرضا عظیمی/ گروه اقتصادی/ در بسیاری از کشورها،صنعت بیمه می تواند اطمینان خاطری به فعالان عرصه اقتصاد بدهد تا آنها با دغدغه خاطر کمتری بر فعالیت های اقتصادی متمرکز شوند.

می توان گفت صنعت بیمه در ایران از توسعه مطلوبی برخوردار نبوده است. کارشناسان معتقدند، توسعه صنعت بیمه فقط با پارامترافزایش ضریب نفوذ بیمه تعریف نمی شود،بویژه زمانی که بیمه گران از امتیاز بیمه اجباری استفاده می کنند.در واقع توسعه صنعت بیمه زمانی ملموس است که خدمات بیمه ای چنان وسیع باشد که هیچ حوزه اقتصادی از این نظر، کمی و کاستی احساس نکند.

این موضوع بر مسوولان حوزه اقتصاد نیز پوشیده نبوده است و هرگاه فرصتی داشته اند که به صورت تخصصی درباره موضوعات مربوط به بیمه صحبت کنند، لب به شکوه گشوده اند.

گلایه های  وزیر اقتصاد و امور دارایی  در جریان برگزاری هفدهمین سمینار بیمه و توسعه با عنوان «ظرفیت بیمه در بنگاه‌های بزرگ اقتصادی» برگزار شد را می توان از جمله این موارد ارزیابی کرد.

در آن همایش زمانی که رئیس کل وقت بیمه مرکزی، آمارهای امیدوار کننده ای از رشد صنعت بیمه ارائه کرد و درباره تقویت نهاد‌های نظارت مالی و غیرتعرفه‌ای لب به سخن گشود، با نقد وزیر اقتصاد مواجه شد.

سید شمس الدین حسینی در آن همایش از نبود تنوع در خدمات بیمه‌ای، بازار غیررقابتی و جای خالی بیمه‌های اعتباری انتقاد کرد و صنعت بیمه را در ارائه پوشش‌های مناسب به بازارپول و سرمایه برای تامین نیازهای مالی بی برنامه دانست.

او،خلاء موجود در صنعت بیمه را یکی از دلایل اصلی حبس ثروت در نظام بانکی دانست و یادآورشد: وقتی بانک‌ها نمی‌توانند از خدمات صنعت بیمه برای توسعه اعتبارات و سرمایه‌گذاری استفاده کنند، ناگزیر از گرفتن وثیقه هستند و از همان حبس ثروت استفاده می‌کنند.

او با اشاره به اینکه در ایران به ازای هر یک واحد تولید، شش واحد سرمایه حبس می‌شود، افزود:این رقم باید بین 2تا 5/2 باشد و این افزایش به خاطر کوتاهی بیمه‌گران در ارائه خدمات مناسب با نیازهای شرایط روز است.

حسینی هر چند از حضور بخش خصوصی در صنعت بیمه و ورود شرکت‌های بیمه خصوصی به بازار ابرز خرسندی کرد،اما بر این نکته نیز تاکید کرد که مقیاس فعالیت بسیاری از بیمه‌های خصوصی اقتصادی نیست و متهم کردن یکدیگر به مبحث نرخ‌شکنی نیز ریشه در همین امر دارد.

ضریب نفوذ

بیمه یکی ازشیوه‌های مدیریت ریسک است که به واسطه انجام عملیات بیمه ای، ریسک موجود از فرد یا شرکتی (بیمه گذار) به فرد یا سازمان دیگر(بیمه گر) منتقل می شود.

آمارهای واقعی از این صنعت که مربوط به پارامتر اصلی این حوزه یعنی ضریب نفوذ است، چنگی به دل نمی زند. مطابق یک گزارش، از منظر رتبه دربیمه های بازرگانی مقام 46 دنیا را داریم و شاخص ضریب نفوذ در ایران 8/1 درصد است، در صورتی که میانگین جهانی آن 6 تا 7 درصد است. این در حالی است که بیشتر تقاضاها در صنعت بیمه به دلیل الزام  قانونی بوده و بیش از 50 درصد بیمه نامه ها مربوط به بیمه شخص ثالث است.

وقتی در بیمه های اجباری سقف جبران خسارت  پایین و به بهانه های مختلف جبران هزینه حذف می شود، اطمینان بیمه گذار در موارد مختلف به حدی کاهش می یابد که تا اجبار قانونی مانند بیمه های شخص ثالث وجود نداشته نباشد؛ سطح خدمات موجود، فرد را به سوی بیمه  ترغیب نمی کند.

به موازات اینکه عده ای صنعت بیمه را صنعتی ناموفق می دانند، برخی نیز وضعیت صنعت بیمه کشورمان را مناسب توصیف می کنند. مدیر مرکز توسعه بیمه های زندگی بیمه رازی ، روایت دیگری از صنعت بیمه دارد.

محسن ضابط نیا در گفت و گو با خبرنگار«شهروند» اظهار کرد: در آخرین همایش رسمی صنعت بیمه که توسط پژوهشکده بیمه برگزار شد، معاون اول رئیس جمهور از سربلندی صنعت بیمه در بحث تحریم ها، تجلیل و بر این نکته تاکید کرد که ما تازه فهمیده ایم صنعت بیمه در شرایط حاد چطور می تواند به کمک کشور بیاید.

ضابط نیا افزود: پارسال در پارامتر رشد حق بیمه ها، رتبه نخست جهان را داشتیم و این در حالی است که وضعیت بدی را علیه کشورمان در سطح بین المللی رقم زده بودند،اما با این وجود ،میزان رشد در حق بیمه ها بسیار قابل توجه است و نمی توان به سادگی از آن گذشت.

مدیر مرکز توسعه بیمه های زندگی بیمه رازی  گفت: با تحریم صنعت نفت ، صنعت بیمه توانسته است، تمام اموری که توسط بیمه گران خارجی در این حوزه انجام می گیرد را با شرکت های بیمه داخلی انجام دهد. بر این اساس توانسته ایم از خروج ارز جلوگیری و این امور را توسط بیمه های داخلی مدیریت کنیم.

ظرفیت های خالی در صنعت بیمه

ضابط نیا در خصوص اینکه وزیر اقتصاد انتقادهایی به صنعت بیمه دارد، گفت: در خصوص اینکه صنعت بیمه در کشور ما جای رشد و ظرفیت های خالی بسیاری دارد، شکی نیست. مطابق تحقیقاتی که توسط بیمه مرکزی و پژوهشکده بیمه انجام شده، ظرفیت های موجود در صنعت بیمه بسیار بیشتر از آن چیزی است که به آن اتکا کرده ایم. بنابراین از این نظر با سخنان ایشان موافقم، اما در حال حاضر صنعت بیمه در کشور ما به سمتی رفته که بیش از 50 درصد آن در اختیار بخش خصوصی است و این موضوع چشم انداز مناسبی برای این صنعت ترسیم می کند.

«بیش از 50 درصد از قراردادهای بیمه در کشور ما بیمه های اجباری است که در دیگر نقاط دنیا چنین موضوعیت ندارد. در چنین صورتی چطور می توان از رشد صنعت بیمه حرف زد؟» ضابط نیا در این زمینه گفت: این موضوع صحت دارد، اما نمی توان کاری کرد، زیرا اجباری بودن چنین بیمه هایی برای جلوگیری از هزینه های بیشتر اقتصادی و اجتماعی است، اما در همین صورت هم مطابق آمار و با وجود اجباری بودن، باز هم عده ای تن به این بیمه ها نمی دهند.

این فعال صنعت بیمه از رشد حق بیمه تولیدشده خبر داد و گفت: در حق بیمه تولیدشده رشد 8 درصدی در بخش بیمه های زندگی داشته ایم که رقم مناسبی است. در مقابل در بخش بیمه های اعتباری و دیگر خدمات بیمه ای، ظرفیت های خالی داریم.

وقتی از ضابط نیا پرسیدم بازار بیمه در کشورمان غیر رقابتی است و شرکت های بیمه ای خدمات یکسان و قیمت های مشابهی دارند، گفت: تمام شرکت های بیمه ای از قوانین بیمه مرکزی تبعیت می کنند برای همین است که خدمات مشابهی در این زمینه مشاهده می شود که قیمت های تقریبا یکسانی هم دارند،اما معتقدم می توان تنوع بیشتری برای خدمات قائل شد.

وی افزود: اخیرا مطالبی منتشر شده که نشان می دهد صنعت بیمه در زمینه صنعت نفت هم فعال شده است که اقدامی مبنایی و زیرساختی در صنعت بیمه است و می تواند کمک خوبی به اقتصاد کشور کند.

او گفت: به هر روی صنعت بیمه بسیار بیشتر از آنچه هست، جای کار دارد و این موضوع را نمی توان کتمان کرد.