موازی کار در جهاد و کشاورزی

27 خرداد 92 شهروند

این مطلب با تیتر توازن، رمز موفقیت وزارتخانه های ادغامی منتشر شد

در عین حال 27 خرداد در تقویم کشور به نام روز جهادسازندگی بود که پس از تاسیس وزارت جهاد کشاورزی به این نام تغییر یافت.    

برای رفع نابسامانی ها و نارسایی های حوزه کشاورزی و براساس قانون برنامه سوم توسعه، دولت مکلف شده بود تا برای اصلاح نظام اداری ، کاهش تصدی های غیر ضروری، ارتقای بهره وری و کارآیی نیروی انسانی و مدیریت دستگاه های اجرایی، حذف موازی کاری ها  و تجمع امور کشاورزی ، دام، توسعه و عمران روستایی تدابیر لازم را اتخاذ کند. در این راستا، لایحه ادغام وزارتخانه های جهادسازندگی و کشاورزی و تشکیل وزارت جهاد کشاورزی توسط سازمان مدیریت و برنامه ریزی وقت تهیه شد و پس از تصویب هیات وزیران در تاریخ 26 مرداد ماه سال 79 با قید یک فوریت به مجلس تقدیم شد. این لایحه پس از ماه ها بحث و بررسی کارشناسان ، سرانجام در تاریخ 6 دی ٧٩ به تصویب نمایندگان مجلس رسید و در 10 دی ماه همان سال توسط شورای نگهبان تایید شد.

اکنون پس از گذشت 13 سال می توان درباره موفقیت ادغام این دو نهاد بحث به میان آورد و از چگونگی آن صحبت کرد.درباره اهمیت ادغام و نقاط ضعف و قوت آن با سید محمد میر محمدی، عضو شورای مرکزی خانه کشاورز گفت و گو کرده ایم که  در ادامه می خوانید.

ادغام بر اساس چه نیازهایی انجام شد؟ آیا ضرورت داشت؟

اگر  بخواهیم درباه ضرورت ادغام بحث کنیم، می توان گفت اقدام صحیحی بود. باید توجه داشت بخش کشاورزی، حوزه ای به هم پیوسته است و نمی توان بدون ایجاد هم افزایی، در این حوزه کار کرد. قبل از ادغام این دو نهاد، در برخی موارد اتفاقاتی می افتاد که نیروها و منابع تخصیص یافته، هدر می رفت. همین امر باعث می شد، یک نهاد با اولویت هایی در بخش کشاورزی کار کند که نهاد دیگر به آن هیچ توجهی نداشت.

می توانید نمونه ای ذکر کنید؟

به عنوان نمونه می توان سیاست های تشویقی برای تولید ذرت را نام برد یا بحث تولیدعلوفه. در یک بخش تشویق این سیاست ها وجود داشت، اما در بخش دیگر خیلی به این موضوعات توجهی نمی شد و حتی مواردی پیش می آمد که سیاست های تشویقی را خنثی می کرد. به همین دلیل معتقدم ادغام این دو بخش، موضوعی درست بود، اما پس از ادغام باید مدیریت صحیحی اعمال می شد.  

چه اتفاقی افتاد؟

به نظر من در برخورد با نیروهای جهاد سازندگی و وزارت کشاورزی پس از ادغام باید موضع متعادلی گرفته می شد که نیروهای هر دو سازمان، با انگیزه کافی کار کنند، اما پس از ادغام مدیریت طوری پیش رفت که هر چند در ابتدا از هر نیروهای هر دو سازمان استفاده شد اما کم کم وزنه به سمت استفاده از نیروهای جهاد سازندگی سنگین تر شد تا جایی که بیشتر مدیران در بخش کشاورزی از مدیران جهاد برگزیده شدند. این موضوع را می توان به عنوان یکی از انتقادها پس از ادغام مطرح کرد.

مگر چه ایرادی داشت؟

بخش کشاورزی یک بخش تخصصی است در صورتی که نهاد جهاد سازندگی نهادی انقلابی و مردمی بود که به دلیل جبران سریع عقب ماندگی های دوران طاغوت، تاسیس شد. این سازمان ذاتا می خواست موضوعات مربوط به عقب ماندگی ها در روستاها را جبران کند و به همین دلیل کار آنها پر سرعت بود. همچنین پس از آن که جنگ تحمیلی اتفاق افتاد، نیروهای این وزارتخانه  بیش از هر چیز به کمک و پشتیبانی جنگ اختصتص یافتند. معتقدم اگر از توانمندی این نیروها که بیشتر در بخش عمرانی کار کرده بودند، در بخش های عمرانی کشاورزی استفاده می شد، موفقیت بیشتری به دست می آمد. در بخش کشاورزی موضوعات بیشتر از جنس تخصصی است،مانند آبخیزداری، آبخوان داری، دام، طیور و دیگر امور کشاورزی ، اما در بخش جهاد این موضوعات در اولویت نبود. بنابراین وقتی فضا به سمتی رفت که نیروهای جهاد بر امور کشاورزی گمارده شدند باید این انتظار را می داشتیم که خلاهایی ایجاد شود.

پس از ادغام دیگر بین نیروهای وزارتخانه تفاوت معنا ندارد. مگر این اتفاق افتاد؟

وقتی نیروهای یک وزارتخانه که از ادغام دو نهاد یا وزارتخانه دیگر تاشکیل شده است، کنار هم جمع می شوند، اگر مسوولیت ها به صورت مساوی بین آنها تقسیم شود، اختلافی بروز نمی کند، اما رویکرد مدیران ارشد پس از ادغام به سمتی رفت که تا امروز ادامه دارد و نیروهای این وزارتخانه به جای ایجاد هم افزائی، یکی خود را جهادی و دیگری خود را کشاورزی می داند.این فضا، یعنی فضای جهادی_کشاورزی هم اکنون هم وجود دارد. این فضا که خیلی نمی توان به این دولت یا آن دولت ربط دارد ،چون بیشتر معطوف به نگاه مدیران ارشد این وزارتخانه بوده نه نگاه دولت ها که باعث شده است مشکلاتی در حوزه کشاورزی ایجاد شود.به عنوان نمونه وقتی گفته می شود در برخی بخش ها 95 درصد خودکفا هستیم ،این طور نیست و به 65 درصد هم نمی رسد.

باید به این موضوع هم توجه داشته باشد که در برخی موارد اتفاقات خارج از کنترل در محدوده جغرافیائی ما وجود داشته مثلا ما در منطقه کم آب قرار داریم که در بخش کشاورزی دارای اهمیت است یا خشکسالی های مداوم در ایران رخ داده است. نظرتان درباره این موضوع چیست؟

من وجود چنین مشکلاتی را نفی نمی کنم درباره خشکسالی هم اطلاعات دارم و معتقدم نباید در حوزه کشاورزی همه چیز را به خشکسالی مرتبط دانست، بلکه باید همان فضای غیر تخصصی را مقصر دانست.